دلیل لخته شدن خون در اثر واکسن آسترازنکا کشف شد.

این تیم – مستقر در کاردیف و ایالات متحده - با جزئیات بسیار خوبی نشان داده اند که چگونه یک پروتئین موجود در خون ، به یک جزء کلیدی واکسن جذب می شود ؛ آن ها بر این باورند که این اتفاق ، یک واکنش زنجیره ای را آغاز کرده ، سیستم ایمنی را درگیر می کند و در نهایت منجر به ایجاد لخته های خطرناک می شود.

واکسن آسترازنکا ، تا کنون جان تقریباً یک میلیون نفر را از کووید – 19 نجات داده است ؛ با این حال ، نگرانی ها در مورد ایجاد لخته های خون نادر ، نحوه استفاده از این واکسن را در سراسر دنیا تحت تأثیر قرار داده است ، به طوری که در کشور هایی مانند بریتانیا ، برای افراد زیر 40 سال ، استفاده از آن ممنوع شده است.

بنا به دلایل ذکر شده ، تیم علمی Cardiff ، بودجه اضطراری دولت را دریافت کرده تا علت ایجاد لخته های خونی ، و اینکه آیا می توان از آن جلوگیری کرد را کشف کند ؛ پس از انتشار نتایج اولیه توسط تیم Cardiff ، دانشمندان شرکت آسترازنکا نیز به این پروژه تحقیقاتی پیوستند.

تاکید سخنگوی آسترازنکا بر این بود که احتمال بروز لخته های خونی ، بیشتر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا است تا به دلیل واکسن – همچنان توضیح کاملی برای علت وقوع آن مشخص نشده است.

همچنین او اضافه کرد : "اگر چه نتایج این تحقیق قطعی نیست ، اما دیدگاه قابل توجهی به ما می دهد و شرکت آسترازنکا در حال بررسی راه هایی برای استفاده از این یافته ها ، به منظور حذف این عارضه جانبی بسیار نادر است"

دو سرنخ اولیه ، برای محققانی که بر روی این لخته های خونی نادر تحقیق می کردند ، وجود داشت:

تنها با بعضی از تکنولوژی های واکسن ، خطر ایجاد لخته های خونی وجود دارد.
افراد مبتلا به لخته های خونی ، دارای یک آنتی بادی غیر عادی هستند ، که به پروتئینی به نام "پلاکت فاکتور 4" حمله می کند.

تمامی واکسن های مورد استفاده در بریتانیا ، نحوه عملکرد مشابهی داشتند : آن ها کد ژنتیکی ویروس کووید – 19 را به بدن می رساندند تا به سیستم ایمنی بدن آموزش دهد . بعضی از این واکسن ها ، کد های ژنتیکی را درون چربی های کُره ای شکل قرار می دادند ، در حالی که واکسن آسترازنکا ، از یک آدنوویروس (یک ویروس سرماخوردگی شایع شامپانزه) به عنوان پستچی میکروسکوپی برای رساندن کد ژنتیکی استفاده می کرد.

به همین دلیل ، محققان گمان کردند که این آدنوویروس ممکن است با لخته های خونی نادری که در برخی افراد ایجاد می شود ، در ارتباط باشد ؛ بنابراین ، آن ها از تکنیکی به نام "میکروسکوپ الکترونی کرایو - cryo-electron microscopy" برای گرفتن تصاویری از آدنوویروس با جزئیات کامل در سطح ملکولی ، استفاده کردند.

نتایج این مطالعه در مجله Science Advances منتشر شد و نشان می دهد که سطح بیرونی آدنوویروس ، پروتئینِ پلاکت فاکتور چهار را مانند آهنربا به سمت خود جذب می کند.

پرفسور آلن پارکر ، یکی از محققان دانشگاه Cardff ، می گوید : "آدنوویروس سطحی بسیار منفی دارد و بالعکس ، پلاکت فاکتور چهار ، بسیار مثبت است ، در نتیجه این دو به خوبی به یکدیگر متصل می شوند"


او افزود : "نتایج این تحقیق ، محرک ایجاد لخته های خونی را یافت ، اما مراحل بسیار زیادی وجود دارد که همگی باید طی شوند" ؛ محققان معتقد اند که مرحله بعدی ، "ایمنی نابجا - misplaced immunity" است ، اما برای تایید این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.

تصور می شود بدن زمانی به پلاکت فاکتور 4 حمله می کند که آن را با قسمتی از آدنوویروس خارجی اشتباه می گیرد ؛ بنابراین آنتی بادی هایی در خون آزاد می شوند که با پلاکت فاکتور چهار جمع شده و لخته های خونی خطرناک را ایجاد می کنند . تمامی این اتفاقات مستلزم یک سری بد شانسی های پشت سر هم است ، برای همین ، ایجاد لخته های خونی در اثر واکسن آسترازنکا بسیار نادر تلقی می شود.

این لخته های خونی که به عنوان "ترومبوتیک ترومبوسیتوپنی ایمنی ناشی از واکسن" شناخته می شوند ، با مرگ 73 نفر از 50 میلیون دوز زده شده آسترازنکا ، در بریتانیا ، مرتب است.

به گفته پروفسور پارکر : "هرگز نمی توان پیش بینی کرد که آیا این اتفاق رخ می دهد یا خیر ، احتمال آن نیز بسیار کم است ؛ بنابراین تصور ما از این واکسن باید تعداد نفراتی باشد که واکسن آسترازنکا آن ها را نجات داده است"

به گفته شرکت آسترازنکا ، این واکسن جان بیش از یک میلیون نفر را در سراسر جهان نجات داده و از 50 میلیون مورد ابتلا به کووید – 19 جلوگیری کرده است.

تیم Cardiff امیدوار است از یافته های آن ها برای بهبود واکسن های مبتنی بر آدنوویروس ، مانند واکسن آسترازنکا ، در آینده برای کاهش خطر حوادثی نادر ، نظیر لخته شدن خون ، استفاده شود.